Szczepionki dla ciężarnych – wszystko, co musisz wiedzieć

Szczepionki to ostatnio dość kontrowersyjny temat, a jak się usłyszy hasło szczepionki dla ciężarnych, niektórym włos się jeży na głowie. Wbrew pozorom i obiegowej opinii, nie jest to jednak tak straszny temat – trzeba tylko wiedzieć, co wolno, a co nie, i każdą decyzję skonsultować najpierw z lekarzem.

Szczepionki dla ciężarnych – kiedy?

Każdą szczepionkę lepiej jest zaplanować na okres przed ciążą. Jeśli się jednak tego nie zrobiło, istnieją takie szczepionki, do których zrobienia ciąża nie jest przeciwwskazaniem. Najlepiej jest się szczepić w drugim lub trzecim trymestrze ciąży, jako że jest to najbardziej korzystne i bezpieczne zarówno dla mamy, jak i dla maluszka.

Szczepionki dla ciężarnych – jakie?

U kobiet w ciąży nie stosuje się szczepionek “żywych”, zawierających żywe drobnoustroje, ponieważ teoretycznie istnieje ryzyko przeniesienia ich na dziecko. Natomiast szczepionki przygotowane z martwych drobnoustrojów lub ich fragmentów, tzw. inaktywowane, nie wywołują powikłań i mogą być stosowane również podczas ciąży.

Poza tym szczepienia u ciężarnych można podzielić na trzy kategorie:

• bezpieczne,
• zalecane w szczególnych okolicznościach,
• absolutnie odradzane.

Do pierwszej kategorii zaliczają się szczepienia przeciw Wirusowemu Zapaleniu Wątroby typu B, tężcowi, błonicy, krztuścowi oraz grypie. Szczególnie zalecana jest szczepionka przeciwko tężcowi, jako że zakażenie jest bardzo łatwe – wystarczy skaleczyć się podczas pracy w ogródku lub spaceru po lesie. W przypadku wysokiego ryzyka zarażenia jest wykonywana niezależnie od etapu ciąży. Zakażenie wirusem WZW B jest niebezpieczne zarówno dla mamy, jak i dla maleństwa, dlatego w przypadku ryzyka, na przykład kiedy planowane jest cesarskie cięcie, również podawana jest szczepionka.

Szczególne okoliczności to takie, kiedy ciężarna ma kontakt z chorym lub się zraniła i istnieje ryzyko zakażenia. Niezwłocznie trzeba się udać do lekarza po kontakcie z osobą chorą na różyczkę lub po ugryzieniu przez zwierzę, u którego można podejrzewać wściekliznę, jak również w przypadku podejrzeń, że doszło do ugryzienia przez kleszcza. Drugą część grupy szczególnej stanowią podróżujące ciężarne. Z podróży w pewne miejsca w czasie ciąży najlepiej jest zrezygnować, jeśli jednak jest to konieczne, bezwzględnie należy skonsultować się wcześniej z lekarzem i ewentualnie poradnią chorób tropikalnych (potrzebne będzie skierowanie od lekarza rodzinnego).

Do szczepionek żywych, niezalecanych w czasie ciąży zalicza się szczepionkę skojarzoną przeciwko odrze, śwince, różyczce oraz gruźlicy, jak również przeciwko ospie wietrznej, durowi brzusznemu, żółtej gorączce i doustną szczepionkę przeciwko polio. Jeśli nie byłaś wcześniej szczepiona na te choroby, najlepiej jest zaplanować szczepionki jeszcze przed ciążą.

Szczepionki przeciwko grypie dla ciężarnych

Grypa u kobiet w ciąży może przebiegać niezwykle ciężko i prowadzić do wielu bardzo nieprzyjemnych konsekwencji. Dlatego szczepionki dla ciężarnych przeciwko grypie zalecane są w każdym momencie, szczególnie od drugiego trymestru ciąży, jednak w przypadku dużego prawdopodobieństwa wystąpienia komplikacji, można ją wykonać na dowolnym etapie. Wtedy jedynym przeciwwskazaniem jest uczulenie na któryś ze składników lub zła reakcja po ostatnim szczepieniu. Nie chodzi tu jednak o zaczerwienienie czy obrzęk miejsca ukłucia, tylko o poważną reakcję, jak pokrzywka czy wstrząs.

Warto pamiętać, że w Polsce sezon na zachorowania na grypę ma miejsce w okresie od stycznia do marca, jak również, że szczepienia przeciwko grypie z ubiegłego roku nie są już aktualne. Co roku skład szczepionki się zmienia, dostosowuje się go do aktualnie zagrażającego wirusa. Szczepienia przeciwko grypie dla ciężarnych są szczególnie zalecane, jeśli często podróżują one transportem miejskim lub przebywają w miejscach z dużym skupiskiem ludzi, co ma miejsce chociażby w przypadku pracy w szkole lub szpitalu.

Dodatkowo, wykonanie szczepienia w ostatnich trzech miesiącach ciąży ochroni nie tylko matkę, ale również dziecko w jej łonie, które później też otrzyma odpowiednie przeciwciała wraz z mlekiem mamy. Szczepienie nie wyeliminuje możliwości zachorowania w 100%, ale przebieg takiej choroby będzie znacznie łagodniejszy i nie powinny wystąpić żadne niepożądane komplikacje.

Szczepionki dla ciężarnych to bardzo kontrowersyjny temat, również wśród lekarzy. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy szczepić się podczas ciąży. Przede wszystkim należy podejść do tematu rozsądnie i skonsultować się z lekarzem, jak również starać się ograniczać ryzyko zachorowania.